In opdracht van de Stuurgroep Internationale Werknemers, onder voorzitterschap van Giel Braun, heeft onderzoeksbureau Decisio in samenwerking met Companen de internationalisering van de arbeidsmarkt in Limburg geanalyseerd en de wensen en de behoeften van werkgevers én internationale medewerkers op het gebied van wonen en integratie in beeld gebracht.

De belangrijkste conclusies van het onderzoek:

• Aantal en kenmerken; Het aantal werkzame internationale werknemers is in Limburg sinds 2010 sterk gegroeid, een gemiddelde groei van 22 procent per jaar. De grootste groei van het aantal internationale werknemers zien we in Noord- Limburg; ook in de regio’s Midden- en Zuid-Limburg zien we een duidelijke groei.

• Arbeidsmarkt; De ontwikkeling van het aantal internationale werknemers in Limburg kent grotendeels hetzelfde groeipad als de ontwikkeling van het aantal vacatures in de provincie: als het beter gaat met de economie zijn er meer vacatures en meer arbeidskrachten nodig. Op dat moment komen er ook meer internationale werknemers naar Limburg. In jaren waar het aantal openstaande vacatures afneemt, neemt het aantal internationale werknemers ook af. Ook zien we dat het aantal internationale werknemers zich in tegengestelde richting van de werkloosheid (dus: in jaren met relatief hoge werkloosheid, daalt het aantal internationale werknemers). Samen wijzen deze ontwikkelingen er op dat internationale werknemers vooral naar Limburg komen als zij ook nodig zijn op de arbeidsmarkt. Van verdringing op de arbeidsmarkt lijkt niet of nauwelijks sprake. Werkgevers geven aan dat zij geen Nederlandse werknemers met de juiste vaardigheden of, helemaal geen Nederlandse werknemers kunnen vinden. Daarnaast zien we dat, ondanks de stijging van het aantal internationale werknemers sinds 2010, de vacaturegraad nog steeds toeneemt. Dit beeld wordt ook bevestigd door de ontwikkeling van de beroepsbevolking en het werkloosheidspercentage in dezelfde periode. De beroepsbevolking is stabiel gebleven en het werkloosheidspercentage is gedaald.

• Huisvesting; Op dit moment wonen er naar schatting 66.800 internationale werknemers in Limburg. Werkgevers en uitzenders zijn primair verantwoordelijk voor de huisvesting van internationale werknemers. Tegelijkertijd zijn het de gemeenten (en in mindere mate de provincie) die uiteindelijk over de ruimtelijke inpassing van huisvesting gaan. Uiteindelijk moeten marktpartijen en overheden gezamenlijk komen tot oplossingen voor het huisvesten van internationale werknemers. Juist door voldoende mogelijkheden te bieden voor huisvesting kunnen verdringingseffecten voorkomen worden.

• Integratie; De meerderheid van de internationale werknemers geeft aan Nederlands in ieder geval te begrijpen. Wat we duidelijk terugzien is dat het overgrote deel graag meer contact zou willen met Nederlanders, dit geldt voor driekwart van de geënquêteerden. De meerderheid van de internationale werknemers zou Limburg aanraden aan vrienden en familie die op zoek zijn naar een baan in het buitenland. De drie meest genoemde aandachtspunten op dit gebied zijn: a. taal en cultuur b. tolerantie in de samenleving c. fysieke afstand (tot de Nederlander).

• Coronacrisis; Bij de volgende conclusie is op basis van nationale ramingen uitgegaan van een daling van het BBP van 5 procent in 2020, en gedeeltelijk herstel in 2021 van 4,4 procent: Uit de historische ontwikkeling van het aantal internationale werknemers is te zien dat het aantal internationale werknemers in Limburg zich, na een dip, weer snel herstelt als de economie zich herstelt. Daarnaast heeft de vergrijzing een versterkend effect op de inzet van internationale werknemers.

Het onderzoek laat zien dat ondanks de coronacrisis een groei in aantallen internationale werknemers nog steeds te verwachten is. De Stuurgroep Internationale Werknemers ziet dit als een bevestiging om zich blijvend in te zetten voor meer en betere huisvesting en integratie van internationale werknemers. Binnenkort zal zij daartoe een aantal kennisbijeenkomsten organiseren om partijen bij elkaar te brengen met het oog op snellere realisatie van huisvesting voor internationale werknemers.